آموزش تصویری تشخیص تفاوت بین فرش دستباف و فرش ماشینی

از مهم ترین سوالاتی که برخی از افراد هنگام خرید فرش دستباف میپرسند، نحوه تشخیص فرش دستباف و ماشینی می باشد. امروزه با پیشرفت صنعت فرش بافی و به روز شدن تکنولوژی های فرش های ماشینی شاید برای بعضی از از علاقه مندان به این آثار هنری تشخیص فرش دستباف از ماشینی سخت باشد.

آموزش نحوه تشخیص فرش ماشینی از دستباف

افرادی که سر رشته ای در فرش داشته باشند با یک نگاه می توانند دستباف بودن و ماشینی بودن فرش را تشخیص دهند. امروز قصد داریم تا چند روش برای تشخیص فرش های ماشینی از دستباف معرفی کنیم تا هر فردی به صورت مجزا بتواند در مواجهه با این آثار از اصالت و اصل بودن و یا دستباف بودن فرش مطمئن شود. البته باید توجه داشته باشید که این روش تشخیص هم برای فرش های ماشینی از دستباف هم برای تابلو فرش ها و قالی ها هم قابل استفاده است.

1 - توجه به پشت فرش

یکی از ساده ترین این روشها برای تشخیص دست باف بودن و یا ماشین بودن اثر نگاه کردن به پشت فرش است و البته یکی از بهترین روش ها محسوب می شود. معمولاً در آثار دستباف گره های زیر و یا پشت فرش کمی ناهمواره هستند و یکنواختی یا ترتیب کاملی ندارند، برخی از همین گره ها ممکن است بزرگتر و برخی ممکن است کوچکتر باشند و مسلما در فرش های ماشینی این گره ها بسیار منظم و به صورت یکنواخت هستند. همانطور که در عکس ها به وضوح مشخص است.

البته جای تعجب نیست، زیرا این یک فرآیند کاملا دستی است و بافندگان به وسیله دست، هر گره را در فونداسیون فرش قرار داده اند و این امر منجر به ناهمواری و غیر یکنواختی گره ها می گردد؛ از طرف دیگر به دلیل اینکه فرش ماشینی توسط دستگاه های تمام اتوماتیک بافته می شود، به طور معمول پشت این فرش ها هموار و یکنواخت است.

پشت فرش دستباف ناهموار است و گره های یکنواخت ندارد

2 - توجه به ریشه فرش ماشینی و دستباف

نگاه کردن به ریشه فرش یکی از راه های تشخیص فرش ماشینی و دستباف می باشد. همانطور که می دانید در فرش ماشینی ریشه ها به فرش دوخته می شوند اما در فرش دستباف ریشه جزئی از فرش می باشد و در امتداد همان فونداسیون قالی بوده که از رشته های تار تشکیل شده و جزئی از خود فرش به شمار می آیند. در تصویر زیر اولین تصویر متعلق به ریشه فرش دستباف می باشد.

نحوه تشخیص فرش دستباف از فرش ماشینی از روی ریشه فرش

3 - به لبه یا کناره فرش نگاه کنید

در واقع کناره فرش در قالی های دستباف، رشته های پود هستند که در لبه بیرونی قالی پیچیده می شوند و یکدیگر را نگه می دارند. معمولا از کناره یا طره فرش برای تشخیص مبدا یا اصلیت آن قالی نیز استفاده می شود، زیرا بافندگان هر منطقه ای روش ها و سبک های متفاوتی برای پایان دادن این کناره های قالی دارند.

در فرش دستباف، لبه ها با دست کوک می خورند و از اینرو ممکن است کاملا مستقیم نباشند و قدری ناهموار باشند ولی کناره ها در فرش ماشینی به وسیله دستگاه دوردوزی می شوند و معمولا یکنواخت و هموار دیده می شوند.

4 - طرح روی فرش دستباف

فرش را به رو برگردانید و نقشه آن را با دقت نگاه کنید. شکل و اندازه طرح فرش دستباف در دو سر آن کاملاً یکسان نیست. به علاوه نقشه بافته شده با دست صد در صد بی نقص نیست. این غیریکنواختی که به وضوح در فرش های دستباف قدیمی به چشم می خورد و در واقع نشانه ای از اصالت فرش است، را نباید با کیفیت پایین اشتباه گرفت.

شکل و اندازه طرح فرش ماشینی در سراسر فرش کاملاً یکسان است و اثری از اختلاف اندازه و اختلاف بافت در فرش ماشینی دیده نمی شود. البته طرح بعضی فرش های ماشینی کپی فرش دستباف نیز غیریکنواختی هایی دارد، اما این ویژگی به ندرت در فرش های ماشینی دیده می شود.

مشاهده پرفروش ترین و زیباترین طرح های فرش های دستبافت ایرانی

5 - تفاوت رنگ در فرش ماشینی و دستباف

یکی از تفاوتهای ماشینی و دستباف استفاده از از رنگها است در آثار دستبافت از رنگهای طبیعی استفاده می شود مثل: قرمز ، نیلی ، زرد ، سبز و … در فرش های ماشینی به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی این رنگ ها به درون الیاف نفوذ کرد در صورتی که رنگ های طبیعی فقط سطح آثار را می پوشاند.

6 - تفاوت الیاف ها فرش های ماشینی و دستباف

در فرش های ماشینی معمولاً از الیاف مصنوعی استفاده می شود نظیر پلی استر، اکرولیک ، ابریشم مصنوعی، نوعی نایلون و ... غیره . و به همین دلیل فرش های ماشینی معمولاً قیمتی معادل یک دهم فرش دستباف دارند و ارزان هستند البته به این نکته هم باید اشاره داشت که در بعضی فرش های ماشینی از الیاف طبیعی استفاده می شود و قیمتی متفاوت با انواع دیگر فرشهای ماشینی دارند. عمر مفید این فرشها معمولا 10 تا 20 سال است. تفاوتهای عمده در آثار ماشینی و دستباف روش سنتی و دستی صنعتگران این رشته است و آثار دستباف همچنان مثل ایام گذشته روی دار قالی تولید میشوند.

زمان تولید یک فرش دستباف با توجه به جزئیات و طرح آن متغیر است ولی می توان گفت به صورت میانگین یک سال به طول می انجامد و در آن از الیاف ای نظیر پشم ، ابریشم ، پنبه کنف و دیگر الیاف طبیعی استفاده می شود.

تفاوت بین الیاف فرش ماشینی و دستباف

به همین دلیل است که اختلاف قیمت یک فرش ماشینی با یک فرش دستباف چشمگیر است زیرا که کیفیت و دستان بافنده ارزشی به این آثار میدهد که آثار ماشینی فاقد آن هستند.

دیگر تفاوت های فرش ماشینی و دستباف

ویژگی های فرش ماشینی

فرش ماشینی با استفاده از دستگاهای بزرگی که با کامپیوتر اداره می شوند بافته می شود. کاربرد الیاف مصنوعی برای بافتن این نوع فرش ها مرسوم می باشد. از الیاف مصنوعی استفاده شده در این نوع فرش ها می توان به پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر، اکریلیک و ابریشم مصنوعی اشاره کرد.

بدون شک فرش ماشینی نسبت به فرش دستباف از قیمت کمتری برخوردار است که طول عمر آن بر اساس کیفیت الیاف آن کمتر یا بیشتر از 20 سال میتواند باشد. اما فرش ماشینی از نوع پشمی، اگر در شرایط خوبی نگهداری شود تا چند دهه نیز می تواند عمر نماید. از طرفی قالی ماشینی فاقد ارزش برای کلکسیونرها می باشد.

پیشنهاد مطالعه : راهنمای کامل خرید فرش ماشینی

مشاهده قیمت و خرید جدیدترین مدلهای فرش دستبافت اصل

ویژگی های فرش دستباف

فرش دستباف بر روی یک دار با استفاده از دست بافته میشود. فرش دستباف بدون شک یک هنر است و هر فردی آن را تحسین می کند. اندازه دار قالی بر اساس اندازه فرش تعیین می شود و بافت آن از پایین به سمت بالا خواهد بود. بافندگان فرش گره را در فونداسیون فرش میزنند و به این صورت است که نخ خاب قالی تشکیل می شود. این کار بسیار خسته کننده و وقت گیر خواهد بود.

مدت زمان بافته شدن فرش دستباف نیز بر اساس ریزکاره های آن تعیین می شود این در حالی است که بافت فرش دستباف 12 متری با کیفیت بالا بیش از یکسال به طول می انجامد. بدون شک به این دلیل است که قالی دستباف به مراتب از قالی ماشینی گران تر می باشد.

نوع الیاف استفاده شده در تولید قالی دستباف از جنس پنبه، کنف، پشم، ابریشم وسایر الیاف طبیعی می باشد. استفاده از ابریشم در تولید فرش دستباف عموما برای برجسته سازی و بهبود زیبایی قالی مورد استفاده قرار می گیرد. فرش دستباف با کیفیت، اگر درشرایط درست نگهداری شود بدون شک چندین نسل می توان آن را نگهداری نمود.

چگونه تابلو فرش دستباف را از ماشینی تشخیص دهیم؟

تشخیص تابلو فرش ماشینی

بافت تابلو فرش ماشینی با دستگاه انجام می گیرد و در زمان کمی یک تابلو فرش به وجود می آید الیاف به کار رفته در آن مصنوعی بوده و قیمتش پایین است ناگفته نماند بعضی از الیاف های مصنوعی گران هستند مانند آکریلیک که الیاف پرکاربردی برای تابلو فرش ماشینی است.

نحوه تشخیص تابلو فرش ماشینی از تابلو فرش دستباف

تشخیص تابلو فرش دستبافت

تابلو فرش دستباف گران است و از الیاف طبیعی در آن استفاده شده که با دست بافته می شود بعضی از تابلو فرش ها از مواد طبیعی ساخته می شوند (تار و پودشان ابریشم بوده که قیمتشان بالاست و بعضی دیگر از پشم استفاده می شود و پرز های آن ابریشمی است.)

چرا فرش دستباف گران تر از فرش ماشینی است؟

برای بافت اولین فرش ها خبری از کارخونه ها و دستگاه های بافت فرش نبود. نیروی انسانی از ابتدای دارکشی آن را انجام می داد و سپس مشغول بافت آن می شد. ارزش هنری یک فرش دستباف به مراتب خیلی بیشتر از فرشی است که توسط دستگاه بافته شود. در نوع دستباف بودن فرش، بافنده با نگاه کردن به نقشه، رج به رج فرش را با دقت می بافد.

پس از تمام شدن کار، فرش توسط کارشناس ماهر به اصطلاح پرداخت می شود. پرداخت شدن فرش عملی جهت تکمیل شدن بافت فرش است که سطح فرش را یکسان می کنند. در واثع پرزهای اضافی را از سطح فرش جدا می کنند. زمانی که این پرزها برداشته شود نمای ظاهری فرش به خوبی مشخص می شود. این مرحله برای نمایش نتیجه نهایی کار بسیار حساس و مهم است. البته این کار در قالیشویی هم انجام می شود.

مشاهده قیمت پرفروش ترین طرح های فرش دستبافت ایرانی

یکی از دلایلی که اجازه می دهد فرش دستباف گران تر از نوع ماشینی آن باشد، گره های تار و پود آن است. وجود این گره های محکم و قوی در بافت فرش، باعث تداوم و کیفیت جنس فرش می شود. نیازی نیست برای همه فضاها فرش دستباف را انتخاب کنید و هزینه های زیادی را بپردازید. به طور مثال در فضایی که زیاد رفت و آمد نخواهید داشت و کیفیت فرش ماشینی شما را راضی می کند نیازی نیست برای این قسمت هزینه زیادی داشته باشد.