کلاژ فرش یا فرش چهل تکه چیست و نحوه تولید آن چگونه است؟

فرش دستباف، یکی از محصولاتی است که هر چه عمر بیشتری داشته باشد، ارزش بالاتری هم خواهد داشت. اما از طرفی دیگر، مسائلی مانند پوسیدگی فرش یا اتفاقات گوناگون، ممکن است به بخش هایی از یک فرش آسیب برسانند. در حالی که قسمت های دیگر آن، کاملا سالم است.

در چنین شرایطی، به جای این که کل فرش، به محصولی بلا استفاده تبدیل شود، از تیکه های سالم آن، برای تولید فرشی استفاده می شود که اتفاقا، امروزه در بین طرفداران دکوراسیون های مدرن، تقاضای زیادی دارد.

راهنمای خرید فرش چهل تکه یا چهل تیکه دستباف و ماشینی

فرش چهل تیکه که در بازار، آن را با نام فرش کلاژ هم می شناسند، یکی از روندهای جدید در بازار فرش است که به پَچ وُرک (patchwork) نیز معروف است در سراسر دنیا مشهور و مورد استفاده است.

فرش چهل تکه یا کلاژ فرش چیست؟

فرش کلاژ یا فرش چهل تیکه (به فرانسوی collage به معنای چسباندن می باشد)، از کنار هم قرار دادن تکه هایی از چند فرش مختلف که آسیب دیده یا کهنه شده اند به وجود می آید. البته همه فرش های چهل تکه از کنار هم قرار گرفتن چهل تکه فرش به وجود نمی آیند. بلکه بیشتر این فرش ها کمتر از 40 تکه دارند. به خصوص در سایز های کوچک مثل قالیچه یا فرش 6 متری.

انواع فرش کلاژ

علاوه بر دسته بندی بر اساس نوع بافت، که فرش را به دو دسته ماشینی و دستباف تقسیم می کند، فرش های کلاژ را با توجه به آستری که در بافت آن ها به کار رفته است، می توان تقسیم کرد.

آسترهایی که در بافت فرش چهل تکه استفاده می شوند، از جنس چرم یا جاجیم هستند. این آسترها، در جلوگیری از سر خوردن فرش، تاثیر زیادی دارند. از طرف دیگر، برخی دیگر از فرش های چهل تیکه در بازار وجود دارند که در بافت آن ها از آستر استفاده نشده است.

عکس فرش چهل تکه دستباف

مزایای استفاده از فرش کلاژ

• یکی از مزایای استفاده از فرش کلاژ، سازگاری آن با انواع دکوراسیون منزل است. هیچ فرقی نمی کند که دکوراسیون داخلی منزل شما از نوع مدرن است یا کلاسیک، در هر صورت نقش های متنوع فرش چهل تکه می تواند زیبایی خاصی به دکوراسیون ببخشد.
• یکی دیگر از مزای استفاده از کلاژ فرش، تنوع طرح و رنگ آنها است. این موضوع باعث می شود تا با سلیقه های مختلف سازگاری کامل داشته باشد.
• فرش چهل تکه باعث شده که از فرش های کهنه و قدیمی نیز باز دیگر استفاده شود و همچنین از فرش هایی که به علت های مختلف مانند آتش سوزی و یا رطوبت و ... آسبب دیده اند و کاربردی ندارند، بار دیگر استفاده شود.
• به علت دارا بودن آستر چرمی، فرش چهل تکه دارای استحکام و مقاومت بالایی بوده و روی سرامیک سر نمی خورد.
• فرش چهل تکه یک محصول تجاری بوده و در رونق گرفتن اقتصاد بسیار موثر است. تقاضای زیادی برای تولید فرش چهل تکه در خارج از کشور وجود دارد که زمینه صادرات این نوع فرش را نیز ایجاد کرده و باعث رونق گرفتن اقتصاد شده است.

معایب فرش کلاژ یا فرش چهل تکه

تولید فرش چهل تکه بسیار زمان بر است. گاهی یک سال برای جمع آوی تکه های مختلف یک فرش زمان صرف می شود از طرف دیگر تولید ضایعات بالا در این سبک تولید فرش می توان اشاره کرد.

تفاوت بین فرش کلاژ ماشینی و دستباف

امروزه فرش های ماشینی به دلایل مختلف در بازار حضور پررنگ تری دارند. با گسترش استفاده از فرش های ماشینی و تقاضا برای تنوع در طرح و رنگ فرش، پای فرش کلاژ، به دنیای فرش ماشینی هم باز شد.

اما تفاوت اصلی که بین این دو نوع فرش چهل تکه دیده می شود، در رنگ های به کار رفته است. فرش دستباف، معمولا با استفاده از رنگدانه های طبیعی بافته می شود. اما فرش ماشینی، با توجه به ماهیت کارخانه ای که دارد، از رنگ های شیمیایی نیز برای پیاده سازی طرح های مد نظر خود استفاده می کند.

برای همین در فرش دستباف کلاژ، بیشتر رنگ های کلاسیک فرش ایرانی، مانند لاکی، قرمز و سرمه ای دیده می شود، اما در انواع ماشینی این فرش، می توانید رنگ های جدیدی مانند طوسی، نقره ای یا اطلسی هم ببینید همچنین در فرش های 40 تکه کلاژ ماشینی سعی شده از طرح و رنگ های فانتزی و مدرن نیز استفاده شود.

از تفاوت های اصلی دیگری که برای فرش های چهل تکه ماشینی و دستباف می توان معرفی کرد، استفاده از ماشین آلات فرش بافی است. معمولا برای فرش های دستباف از هیچ نوع ماشینی استفاده نمی شود و همه مراحل به صورت دستی انجام می شوند. این در حالی است که در تولید فرش های ماشینی دست بشر هیچ گونه دخالتی ندارد. طراحی و تولید فرش های چهل تکه ماشینی به کمک کامپیوتر و ماشین فرش بافی انجام می شود.

عکس فرش چه تیکه دست بافت

دکوراسیون منزل با فرش چهل تکه

استفاده از فرش چهل تکه در دکوراسیون، می تواند جلوه خاصی به فضای مورد نظر اضافه کند که در صورت استفاده از سایر انواع فرش، تقریبا غیرممکن است. از لحاظ ارزش هنری، هر تکه ای که در بافت فرش کلاژ مورد استفاده قرار گرفته است، یک داستان دارد که با زندگی بافنده خود گره خورده است. همچنین، هر تکه، بیانگر طرحی خاص است که معنایی منحصر به فرد در پس آن نهفته است.

از لحاظ ظاهری، فرش های کلاژ، در دسته فرش مدرن طبقه بندی می شوند. گرچه استفاده از آن ها، قدمتی نسبتا طولانی داشته است، اما مُد شدن آن ها در بازار، سابقه چندان طولانی ندارد. در صورتی که از این فرش ها برای پوشش فضا استفاده کنید، می توانید توجه ها را به سمت فرش جلب کنید. برای همین، استفاده از دکوراسیون شلوغ، چندان توصیه نمی شود. همچنین، برای ست کردن مبلمان با فرش کلاژ، بهتر است از رنگ های خنثی استفاده کنید. همچنین استفاده از مبل هایی با طرح شلوغ، در کنار فرش چهل تکه، توصیه نمی شود.

نحوه تولید فرش کلاژ دستباف

• مرحله اول در تولید این فرش، جمع آوری فرش های دست دوم، از مناطق مختلف است. معمولا هر چقدر تنوع طرح استفاده شده در فرش کلاژ، بیشتر باشد، قیمت فرش کلاژ هم افزایش می یابد.
• در مرحله بعد، این فرش ها به قالیشویی های خاصی منتقل می شوند. به طور کلی، شستشوی فرش، نیازمنده ملاحظات خاصی است. این نکات، درباره شستشوی فرش های دستباف، حساسیت بیشتری دارند، چرا که امکان در هم آمیختن رنگ آن ها وجود دارد. در این قالیشویی، فرش ها به خوبی شسته می شوند تا از هرگونه آلودگی احتمالی، پاک شوند.
• پس از اتمام شستشو، فرش ها وارد بخش رنگرزی می شوند. با توجه به این که عمر این فرش ها، نسبتا زیاد است، احتمال این که بخشی از رنگ و طرح آن ها پاک شده باشد، وجود دارد. برای همین در بخش رنگرزی، این فرش ها، ترمیم می شوند. برای رنگ کردن در این مرحله، معمولا از رنگ های طبیعی استفاده می شود.
• در مرحله بعد، فرش ها برش داده می شوند. بر خلاف چیزی که به نظر می آید، این مرحله کار چندان راحتی نیست. در صورتی که بدون توجه به جزئیات، برش انجام شود، تکه هایی که در کنار هم قرار می گیرند، طرح زیبایی تولید نخواهند کرد. برای این کار، از هنرمندان مخصوصی استفاده می شود که شاید سال ها تجربه ی چنین کاری را داشته باشند. هم برش و هم در کنار هم قرار دادن تکه های فرش برای ایجاد یک طرح زیبا، کاری است که نیاز به تخصص دارد.
• در مرحله آخر، تکه های فرش، به هم بافته می شود. سپس آستر چرم به فرش دوخته می شود و فرش کلاژ، برای استفاده در دکوراسیون، آماده است.

تصویر زیباترین مدلهای فرش دستبافت چهل تیکه یا کلاژ فرش

مراحل ساخت فرش چهل تکه ماشینی

مراحل تولید نوع دستباف رو به صورت کامل توضیح دادیم. حالا بریم سراغ چگونگی تولید و نحوه دوخت ماشینی آن. نحوه تولید و دوخت فرش چهل تکه ماشینی چندان تفاوتی با نحوه تولید نوع دستباف اون نداره. مراحل تولید فرش کلاژ ماشینی به این شکل هست:

• ابتدا فرش هایی که قراره برش زده بشن تولید دستگاه های بافندگی فرش ماشینی بافته میشن.
• سپس این تکه فرش ها دقیقا طبق فرشی که قراره تولید بشه توسط شابلون های مخصوص برش میخورن.
• تکه فرش ها با چسب های مخصوص به همدیگه پیوند داده میشن.
• در ادامه تکه های به هم چسبیده توسط دستگاه دوخت فرش ماشینی بهم دیگه دوخته میشن.
• برای پوشاندن پشت فرش از چرم یا جاجیم استفاده میشه.
• در آخر کار هم کناره های فرش قیطونی دوخته میشه تا فرش زیبا و جذاب بشه.

فرش چهل تکه ماشینی بهتر است یا دست بافت؟

باتوجه به توضیحات ارائه شده زیبایی فرش چهل تکه امری ثابت و انکار ناپذیر است. اما خرید فرش مناسب نیز موضوعی مهم و قابل توجه است. نکته اینکه هنگام خرید فرش اعم از چهل تکه، ریز ماهی یا هر نوع فرش دیگر باید به میزان بودجه در دسترس آن توجه کرد.

به طور کلی قیمت فرش های ماشینی نسبت به فرش های دست بافت مناسب تر است؛ لذا خرید فرش چهل تکه ماشینی برای تمام اقشار جامعه مقدور است. اما فرش دست بافت در حقیقت یک اثر هنری ارزشمند است. متأسفانه ارزش فرش دستبافت ایرانی در داخل کشور هنوز شناخته شده نیست؛ اما اروپاییان و آمریکاییان اهمیت زیادی برای این اثر هنری قائل هستند.

آنها معتقدند فرش دستبافت ایرانی را باید مانند شعری زیبا خواند و مانند یک اثر هنری ستود؛ بنابراین خرید فرش چهل تکه دستبافت نوعی سرمایه گذاری بلندمدت نیز هست.

خرید اینترنتی پرفروش ترین و زیباترین مدلهای فرش چهل تکه با قیمت مناسب

شستشوی فرش چهل تکه

فرش چهل تکه فرق چندانی با سایر فرش های ماشینی ندارد. هم با مواد اولیه یکسانی تولید می شود و هم همان ماشین آلات برای بافت آن ها به کار می رود. بنابراین، به دلیل تولید فرش چهل تکه با الیاف مرغوب مقاوم هستند و استحکام مطلوبی دارند.

پس نگرانی خاصی برای شست و شوی فرش چهل تکه وجود ندارد. شما می توانید با در نظر گرفتن نکاتی که برای سایر نظافت و شست و شوی سایر فرش های ماشینی مد نظر قرار می دهید، این محصول را نیز بشویید یا نظافت آن را به قالیشویی ها بسپارید.

پیشنهاد مطالعه : شناخت انواع فرش دستبافت ایرانی

قیمت گذاری انواع فرش چهل تکه

• همان طور که گفتیم، ماهیت این فرشها می تواند ماشینی یا دستباف باشد. فرش های چهل تکه با ماهیت ماشینی قیمت ارزانتری نسبت به نوع دستباف خود دارند.
• طرح هایی که در فرش ها به کار رفته و اصالت آنها بر قیمت فرش تاثیر گذار است. هر چه طرح ها اصیل تر باشند، قیمت فرش بیشتر است.
• هر چقدر قدمت تکه های فرش بیشتر باشد قیمت آن بالاتر است.
• هرچه تعداد تکه ها بیشتر باشد، قیمت فرش بیشتر است.
• اصالت تکه های دستباف بر قیمت فرش تاثیر گذار است.
• هر چه طرح فرش نظم بهتر و جذاب تری داشته باشد، قیمت آن بالاتر است.
• فرش های چهل تکه آستر دار قیمت بیشتری نسبت به نوع بدون آستر دارند.

عکس فرش چهل تیکه گرد ماشینی

سخن پایانی

فرش چهل تکه، هنر مدرن و بسیار زیبا است که علاوه بر اضافه کردن سبکی جدید به صنعت فرش بافی ایران، موجب حفظ نقش و نگارهای زیبا و فرهنگ نهفته در فرش می شود. این هنر تنها در صنعت فرش بافی محبوس نشده است و از طرح فرش های چهل تکه در صنایع دیگر، ازجمله نقش زنی ظروف نیز استفاده می شود.

صنعت فرش، ذوق و هنر ایرانی را در طول قرن ها به سراسر جهان صادر کرده است و فرش های چهل تکه، راهی نوین برای افزایش رونق این صنعت هستند.